در غرب استرالیا بیشتر پروش دهندگان گوسفند مكمل های غذایی را زمانی مورد استفاده قرار میدهند كه خوراكها ی مزرعه بیشتر شامل كاه غلات با كیفیت پایین و علوفه ی خشك باشد , در حالیكه این خوراكها نمیتوانند نیازهای غذایی بره ها یا میشهای مرحله آخر آبستنی  یا در شیر دهی را تامین كنند .

 

هدف از تغذیه خوراکهای مكمل اطمینان از آن است كه حیوان بتواند تا حد امكان خوراك خشك دریافت كند در حالی كه این خوراك مكمل را با كیفیت برتر جهت نگهداری و رشد دریافت می دارد . خوراكهای مكمل میتوانند دیگر مواد مغذی كه موجب افزایش بهره وری استفاده از خوراك میشوند را نیز تامین كند .

 

 

تمام این اقدام ها باید با توجه به خوراكهای موجود در منطقه و قیمت آنها باشد.

 

انتخاب خوراكهای مكمل :

 

مكمل های مهمی كه در دسترس پرورش دهندگان می باشد شامل آجرهای لیسیدنی ٬ دانه غلات (یولاف جو و گندم )لوپن  ٬ علوفه ٬ غلات ٬ علوفه مرتع و كاه غلاتی كه ممكن  است برای بهبود كیفیت فر آوری شده باشد . در این مقاله مزایا و معایب نسبی هر كدام  از این اقلام بررسی میشود .

 

بلوكهای لیسیدنی :

 

بیشتر بلوكهای لیسیدنی برای تامین اوره و مینرالها برای حیواناتی كه خوراكهای كم پروتئین مراتع را مصرف میكنند ساخته شده است تا آمونیاك شكمبه ای لازم برای فعالیت جمعیت میكروبی فراهم شود .

 

در غرب استرالیا دامهایی كه كاه غلات را با مكمل بلوكها ی لیسیدنی مورد استفاده قرار میدهند افزایش وزن بیشتری دارند .

 

آزمایشهای ایستگاههای تحقیقاتی نشان داده است كه در سالهای متعادل با مقداری باران تابستانه گوسفندانی كه از بلوكهای لیسیدنی همراه با كاه استفاده میكرده اند سرعت كاهش وزن كمتری در مقایسه با گوسفندانی كه كه از این مكمل استفاده نمیكرده اند ٬ داشته اند . این در حالی است كه گوسفندان تغذیه شده با لوپن اضافه وزن داشته اند .

 

استفاده از بلوكهای لیسیدنی راحت است ٬ براحتی حمل میشود و تنها باید هر 2تا 3 هفته یك بار مورد استفاده قرار داد . ولی قیمت نسبتا بالای مواد مغذی در این بلوكها باعث میشود كه این مكملهای خوراكی گران تمام شوند .

 

‌‌‌‌‌دانه های غلات :

 

دانه ی غلات بیشترین و گسترده ترین شكل خوراكهای مكمل در دسترس هستند كه معمولاً از بلوكها و شبدر ارزانترند .همچنین براحتی میتوان آنها را حمل و نقل و انبار كرد . اما دانه ٔغلات حاوی مقادیر بالای بالای نشاسته می باشند . در ابتدای تغذیه با آنها با احتیاط و دست كم هفته ای دو بار تغذیه شوند تا از مسمومیت ناشی از آنها جلوگیری شود .

 

محققان به وضوح نشان داده اند كه تغذیه نشاسته (بصورت دانه های غلات )همراه با جیره های بر پایهٔكاه موجب كاهش میزان گوارش سلولز (فیبر ) تا 50%میشود . دامهایی كه فقط با كاه تغذیه شدند٬ در 6 هفتهٔابتدایی  آزمایش تغییر وزنی مشابهی با دامهایی داشتند كه همراه با كاه تا 40% كل جیره نشاستهٔ گندم دریافت میكردند .

 

برای آنكه مقادیر اقتصادی دانهٔ غلات توسط گوسفند استفاده شود باید با افزودن مواد اضافی مقدار مصرف آن را محدود كرد . نشان داده شده كه مخلوط سنگ آهن با جو (در حالی كه 30 % جیره را تشكیل  دهد)موجب محدود كردن مصرف جو تا 200 گرم در راس در هر روز میشود . خوراندن چنین مخلوطی به میشهای آبستن در طول تابستان و پاییز موجب ثابت ماندن وضعیت آنها شده است .

 

البته به نظر میرسد كه چند اشكال فنی در مخلوط كردن سنگ آهك با جو وجود دارد . ماده ی خشك سنگ آهك باید نسبتا پایین و ثابت باشد تا مخلوط به راحتی تشكیل شود .

 

همچنین سنگ آهگ ممكن است درون تانكهای ذخیره یا هاپر سولفید شود كه خود مستلزم صرف نیرو و كارگر برای شكستن آن است . 

 

حالت سفت شدن همچنین ممكن است در لبه دهانه خوراك ریزها به وجود آید كه باید دست كم دوباره در هفته تمیز شوند . این مشكلات باید در كنار مسائل مربوط به تجهیزات مخلوط كردن و تغذیه كردن مخلوط مورد توجه باشد .

 

لوپن :

 

دانه لوپن معمولا در مقادیر مساوی به ازای هر تن گرانتر از دانه غلات است ولی با افزایش دانسته های ما از ارزش این مكمل غذایی به نظر می آید كه شاید حتی با قیمت بیشتر خرید این خوراك از لحاظ اقتصلدی به صرفه باشد . این دانه مقدار اندكی نشاسته دارد لذا موجب اسیدوز نمی شود . به همین دلیل نیازی نیست كه فقط دوبار در هفته تغذیه شود .

 

به نظر میرسد كه دست كم 6 هفته تغذیه با خوراك های حاوی نشاسته ی بالا مثل گندم و جو نیاز است كه این خوراكها بابازدهی مناسب توسط حیواناتی كه علوفه كم اهمیت می خورند مورد استفاده قرار می گیرد . كیفیت یولاف بسته به محل كشت متغیر است ومیتواند عملكرد حیوان را بشدت تحت تاثیر قرار دهد

 

تاثیر این خوراكها مكمل بر میزان رشد پشم حیوان نیز باید مورد توجه قرار گیرد .

 

لوپن پروتئین را همچون انرژی تامین میكند .

 

كاه غنی شده :

 

كاه عمل آوری شده یك جایگزین برای استفاده از دانه های مكمل یا بلوكهای لیسیدنی ٬ عمل آوری كاه كم كیفیت غلات است كه موجب افزایش گوارش پذیری آن میشود .

 

در این خصوص باید هزینه های برداشت كاه ٬ بسته بندی و در كنار هزینه های ناشی از عمل آوری مورد توجه قرار گیرد . تغذیه با كاه عمل آوری شده همچنین متضمن استفاده از مقادیر زیاد خوراکها برای تولید جیره كامل می باشد . مهمترین مزیت این راهكار استفاده از مواد خام (كاه غلات )ارزان قیمت است و گوسفندان ‌‌‌‌در مراتع محدود شده افزایش مقدار خوراك مرتعی در ابتدای پاییز در پی خواهد داشت .

 

آ – آلكالاژ :

 

این كارباافزودن هیدروكسید سدیم به كاه برای افزایش هضم پذیری آن انجام میشود . در این پروسه كاه بر روی هم انباشته میشود یا در یك حفره سیلو می گردد . سپس مخلوطهای معدنی بدان افزوده میشود این پروسه باعث افزایش هضم پذیری كاه میشود كه هنگامی كه به گاوها داده شود٬ افزایش وزن بهتری در مقایسه با كاه ساده دارد . اگر چه هنگامی كه كاه آلكالاژ به گوسفند داده میشود مقدار رشد متغیر تر است .

 

 

 

 

ب – اوره :

 

روش دوم استفاده از اوره كه در بیشتر نقاط جهان انجام میشود . اگر چه بر خلاف افزایش هضم پذیری بعد از عمل آوری ٬ عملكرد گوسفندانی كه كاه عمل آوری  شده دریافت كردند به طور معنی داری از آنهایی كه كاه ساده همراه با 250 گرم دانه لوپن دریافت كردند٬ كمتر بود .

 

نتیجه :

 

به نظر میرسد دانه لوپن مناسبترین خوراك  مکمل باشد ولی استفاده از آن محمدود است . وارد کردن خوراک  باعث افزایش ریسك ناشی از تخم علف های هرز میشود . پرورش دهندگانی كه خود یولاف و جو می كارند ترجیح میدهند كه هزینه های ناشی از حمل و نقل خرید لوپن را نداشته باشند .

 

نوع و مقدار خوراكهای مكمل بر اساس خوراكهای در دسترس وضعیت حیوان و اهداف پرورش متغییر است . نتایج مربوط به مقدار رشد پشم و تغیر وزن با توجه به نوع و مقدار خوراكهای مكمل و در سیستم های چرای مشابه٬ راهكارهایی برای پرورش دهندگان در جهت اتخاذ سیاستهای مدیریتی بوجود می آورد .

 

 

مترجم : فرزاد منوچهری

منبع: ژورنال کشاورزی غرب استرالیا  نویسنده : J.B.Rowe